اختلافات در جبهه اصلاحات اسفراین: تهدید یا فرصت؟

انتخابات 96 فرصتی بود تا با جوانان و دانشجویان اصلاح طلب شهرستان اسفراین مراوده بیشتری داشته باشم. آن ها چند مطلب تحلیلی در رابطه با تجربه ناموفق جبهه اصلاحات در این شهر در انتخابات اخیر نوشته اند. به شخصه احترام زیادی برای آنان قائلم و مطمئنم هر آنچه در توان داشته اند، انجام داده اند و همچنین معتقدم در حال حاضر، جبهه اصلاحات در کل کشور به نقدهایِ درون حزبیِ اینچنینی نیاز مبرم دارد. من هم می خواهم به عنوان کسی که همین چند وقت پیش فعالی دانشجویی بوده و دغدغه هایی مشابه آنان داشته، همسو با آنان مطالبی بنویسم.

•  برخی شورای سیاست گذاری را مقصر می دانند. بعضی بزرگان اصلاح طلب را سرزنش می کنند. عده ای بر فعالان سیاسی خوشفکری که برای مرزبندی با کاسب کاران سیاسی گوشه نشین شده اند، خرده می گیرند. خیلی ها اختلافات و شکافی را که بین اصلاح طلبان شهرستان ایجاد شده، دلیل اصلی شکست در سه انتخابات اخیر می دانند.

•  اصلاح طلبان اسفراین در سه انتخابات اخیر کم اقبال بوده اند، اما بدون شک هیچکدام از کسانی که در این راستا کنشگری فعال یا در سایه داشته اند، نمی خواستند اینگونه شود. درست است که تمام اختلافات و شکاف های ایجاد شده بین بدنه اصلاحات واقعی، سخت و عمیق است؛ اما این می تواند یک تهدید بزرگ و در عین حال یک فرصت تاریخی باشد. نسل اول اصلاح طلبان شهرستان، تجربه بیست سال فعالیت سیاسی هر چند قهرمان پرورانه اما با بدنه اجرایی قدرتمند را دارند. نسل دوم با عقلانیت و خردورزی خو گرفته و کنشگرانی را پرورانده که از دنیای مدرن نهراسیده و در جستجوی قرائت های نوین خارج از شهرستان بوده اند. حالا نسل سوم، جسور و منتقد وارد عرصه کنشگری سیاسی شده و ایفای نقش مؤثرتری را می طلبد.

•  در چنین شرایطی ست که دیگر نمی توان به روندهای پیشین دل خوش نمود. بدنه تحول خواهی اسفراین نیازمند رویکردهای نوینی ست، تا اصلاحاتی را بازتعریف کند به قامت بیست سال فعالیت سیاسیِ اصلاح طلبانهِ ریشه دار.

 

اما چگونه؟

در این اواخر شنیده هایی امیدوارکننده حاکی ست حداقل دو گروه از اصلاح طلبان پیگیر احزاب و تشکل ها برای اسفراین هستند. شورای سیاست گذاری مؤثر که محل مناقشه و اختلاف بود، انسجام خود را از احزاب و تشکل ها می گیرد. احزاب و تشکل هایی باید وجود داشته باشند تا دبیران آن ها بدنه اصلی شورای سیاست گذاری را شکل دهند. آن فرصت تاریخی همین جاست. زمان آن رسیده تا بر پیکر کم جانِ اصلاحات اسفراین با قالب بندی احزاب و تشکل های قانونی، روحی دوباره دمیده شود:

- احزاب و تشکل ها، فرصت گردش نخبگان و نقش آفرینی جوانان و دانشجویان را فراهم خواهد کرد. بدین ترتیب، در آستانه انتخابات انگشت به دهان نخواهیم ماند که چرا مهره ای وجود ندارد.

- با شکل گیری احزاب و تشکل ها، هر کسی در بهترین جای خود قرار گرفته و بهترین کار خود را انجام می دهد. بهترین کار می تواند سیاست گذاری، مجری گری، مدیریت فضای مجازی، رایزنی با بزرگان قبایل و روستاها، شعار دادن، نصب پوستر، ... و یا حتی صرفا رأی دادن باشد. همه نباید در ستاد بنشیند، چای بنوشند و ژست سیاست گذاری بگیرند. هر کس باید بهترین و مؤثرترین نقش خود را بیابد و همچنین فرصت برای رشد و ارتقاء داشته باشد.

- بدین ترتیب، احزاب و تشکل ها پای کاسب کاران و منفعت طلبان سیاسی را به مرور کوتاه خواهد کرد. 

- اختلاف سلیقه ها در ساختار احزاب و تشکل ها، تعدیل و منطقی خواهد شد.   

- احزاب و تشکل ها قاعده «بزن و در رو» را منتفی می کنند. هر کنشگری به همراه حزبش دارای سابقه و تاریخ سیاسی می شود و مسئولیت کنش ها و تصمیماتش را می پذیرد. بدین ترتیب، تصمیمات مسئولانه و دوراندیشانه خواهد شد.

- احزاب و تشکل ها، آرایش انتخاباتی را تشکیلاتی و ساختارمند خواهد کرد. بدین ترتیب، نقش ها از قبل تعریف و به دور از آزمون و خطا شکل خواهد گرفت.

- احزاب و تشکل ها، اصلاح طلبی و تحول خواهی را از انتخابات گرایی محض دور خواهد کرد. بدین ترتیب، احزاب و تشکل ها در دوران پسا انتخابات می توانند در اندیشه راه اندازی خبرگزاری ها، نشریات، گردش نخبگان، فعالیت های مدنی و ... باشند.

 

سخن آخر

باید از تمامی کسانی که جایگاهی دارند و به مصالحی فراتر از منافع شخصی می اندیشند، دعوت نمود تا با همفکران خود آرایش حزبی بگیرند، برای دمیدن روحی دوباره به اصلاحات در شهری با عقبه سال ها فعالیت سیاسیِ ریشه دار.